Παρά τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης, ή ίσως εξαιτίας τους, τα κόμικς-fanzines γνωρίζουν μια πρωτοφανή άνθηση τα τελευταία χρόνια. Το επιβεβαιώσαμε στο φεστιβάλ του Comicdom όπου κυκλοφόρησαν περισσότεροι από 80 νέοι τίτλοι!
→Πολιτική άποψη, συνεργατικά μοντέλα δημιουργίας, αλλά και μπόλικο αίμα, σεξ και χιούμορ έχουν τα ελληνικά fanzines!
Άλλες φορές γιατί ο δημιουργός είναι άγνωστος στο κοινό ή κάνει τα πρώτα του βήματα στον χώρο των κόμικς, άλλες φορές γιατί δεν τον εμπιστεύεται (δικαίως ή αδίκως) κανένας εκδότης, άλλες φορές γιατί είναι προσωπική του επιλογή η κυκλοφορία χωρίς μεσάζοντες. Όποιες κι αν είναι οι αιτίες, τα fanzines, οι αυτοεκδόσεις που δεν ακολουθούν τα παραδοσιακά μονοπάτια από το σχεδιαστήριο μέχρι το βιβλιοπωλείο αναζητώντας εναλλακτικούς τρόπους κυκλοφορίας, βρίσκουν τον δρόμο τους και συναντούν το κοινό τους χωρίς διαφήμιση και χωρίς τυμπανοκρουσίες. Η άνθηση των fanzines στη χώρα μας είναι πρωτοφανής τα τελευταία χρόνια και αφορμή για να το επιβεβαιώσουμε ήταν το φεστιβάλ του Comicdom, στο οποίο κυκλοφόρησαν περισσότερα από ογδόντα περιοδικά «χαμηλού προϋπολογισμού».
Εκδοτική έκρηξη
Πού οφείλεται όμως αυτή η έκρηξη; «Υπάρχουν πολλοί νέοι δημιουργοί και τους βοηθά πολύ η τεχνολογία που έχουν στα χέρια τους. Αυτό φαίνεται και από το πόσο καλά είναι στημένα πλέον τα fanzines – τα περισσότερα θυμίζουν επαγγελματικές εκδόσεις. Από την άλλη, στην «κρίση» που διανύουμε, είναι πιο δύσκολο να εμπιστευτεί κάποιος εκδότης τη δουλειά ενός νέου δημιουργού. Έτσι, οι αυτοεκδόσεις είναι ένας καλός τρόπος να δείξει κάποιος τη δουλειά του. Φυσικά, παίζει ρόλο και το Comicdom που συγκεντρώνει πολλούς λάτρεις των κόμικς και αποτελεί τη σημαντικότερη αφορμή ώστε να ετοιμάσει και να προωθήσει κάποιος τα έργα του» δηλώνει στην «Εφ.Συν.» ο Μάνος Γκανάς, οργανωτής των fanzines στο φεστιβάλ Comicdom και συνδημιουργός του εξαιρετικού και εφιαλτικά splatter Freakshow. Πόσο δύσκολος είναι όμως ο συντονισμός τόσων ανθρώπων; «Μπορεί να φαίνεται ότι είναι δύσκολο αλλά, αν αγαπάς αυτά τα έντυπα, μόνο ευχαρίστηση προσφέρει. Πολύ μεγάλη βοήθεια είχα, όμως, και από τους εθελοντές, αλλά κυρίως από τους ίδιους τους δημιουργούς που ήρθαν γεμάτοι καλή διάθεση και πολλή υπομονή» συμπληρώνει ο Μάνος Γκανάς.
Η πολιτική βρίσκεται παντού
Εκτός από υπομονή, ωστόσο, απαιτούνται και πολλά χρήματα; Στην περίπτωση του Trashformers, μιας ευφυούς και πρωτότυπης συλλογικής δημιουργίας της κολεκτίβας The Blackhole Charters, η απάντηση είναι «όχι». Απαιτούνται συνεργασία και τολμηρές ιδέες: «Οι Trashformers βασίζονται στην κατασκευή χαρακτήρων και σκηνικών από σκουπίδια που σαν πρώτη ύλη θεωρούνται από πολλούς άχρηστα. Στη συνέχεια τα σκηνογραφούμε και τα φωτογραφίζουμε και τελικά φτιάχνουμε τις εικόνες του κόμικ με την τεχνική του ψηφιακού κολάζ» μας εξηγούν τα μέλη της κολεκτίβας, που επιλέγουν ένα βαθύτατα πολιτικό περιεχόμενο με αφηγητή τον Μιχαήλ Μπακούνιν και αναφορές στην Εμα Γκόλντμαν, τον Malcolm X, τον Μαλατέστα, τον Κομαντάντε Μάρκος κ.ά. Και συνεχίζουν: «Θεωρούμε την α-πολιτικοποίηση και την άγνοια ως ιδιαίτερα επικίνδυνες συνθήκες. Μέσα από αυτή την ιστορία θέλουμε να δώσουμε το έρεισμα για ένα παραπέρα ψάξιμο». Σε διαφορετικό ύφος αλλά με έντονους πολιτικούς προβληματισμούς κινείται και ο «βετεράνος» των fanzines, καθώς συμμετέχει στο Comicdom από το 2009, Παύλος Παυλίδης, που παρουσίασε φέτος την ιστορία And After This What?. «Μέχρι και η πιο ασήμαντη καθημερινή πράξη είναι μια πολιτική στάση, θα ήταν δύσκολο να το αποφύγω. Απλά, νιώθω να θέλω να το κάνω αυτό εμφανές μέσα από τις ιστορίες μου, να γίνει πιο αντιληπτό. Προβληματίζομαι από τις καταστάσεις που διανύουμε και επηρεάζομαι στο τι σχεδιάζω» εξηγεί στην «Εφ.Συν.». Και όταν τον ρωτάμε πώς βλέπει το μέλλον των ελληνικών fanzines, μας απαντά: «Παρά την ύπαρξη του internet και των εφαρμογών του, βλέπω να γίνεται ακόμα από πολλούς δημιουργούς η επιλογή της έκδοσης ενός εντύπου. Είναι πιο άμεσος αυτός ο τρόπος, το δίνεις σε κάποιον, λαμβάνεις σχόλια, παρατηρείς εκφράσεις, αντιδράσεις, νομίζω πως πάντα θα το κάνω αυτό…»
Τόπο στα νιάτα
Στον αντίποδα, ηλικιακά, βρίσκεται ο Νίκος Σταυριανός που, σε ηλικία μόλις 11 ετών, είδε το fanzine του με τίτλο Soyper Skioyros να γίνεται ανάρπαστο και να εξαντλείται. «Ασχολούμαι με τα κόμικς από πολύ μικρός και φέτος ήταν η τρίτη μου συμμετοχή στο Comicdom» εξηγεί στην «Εφ.Συν.». Και συνεχίζει: «Μακάρι κι άλλα νέα παιδιά να εμπνευστούν από τα κόμικς και να προχωρήσουν στις δικές τους δημιουργίες. Δεν έχουν να φοβηθούν τίποτε».
Κατά τα άλλα, φέτος σημειώσαμε την ύπαρξη πολλών ανθολογιών (Τσοντίτσα, Greek Comics Fanzine, Κόμικ Μπλέντερ, Ακόμη μια Ιστορία Χασίς, Αρπαχτές, Fantastic V κ.ά.), έξυπνους τίτλους (Ονειροδαρμένα Βάθη, Μαλάκα Λεσβίες!, Τροφή Χωρίς Φιλαργυρία Δεν Εχει Νοστιμάδα, Η Εκδίκηση της Παρτούζας, Άλλο Ενα Εγωκεντρικό Fanzine), ωραία εξώφυλλα (Γρανάζι, Talking Bones, Ο Θρόνος του Πόρθου), τρόμο και αίμα (Scrift, Το Προσωπείο του Κόκκινου Θανάτου, Επιδημία), μπόλικο πιστολίδι (Exotic City Cabaret, Firearm Fashion).
Δεν πρέπει να παραλείψουμε, τέλος, τις συμμετοχές δύο καταξιωμένων δημιουργών που επέλεξαν φέτος, μέσω των Εκδόσεων του Κάμπου, να παρουσιάσουν τις νέες τους δουλειές: τον Γιώργο Τραγάκη με τα υπέροχα σχέδιά του (5 π.μ.) και τον Κώστα Μανιατόπουλο με τα έξυπνα λογοπαίγνια (Τι Απέγινε ο Γουβ-Γου;).
Μετά από αυτόν τον καταιγισμό από fanzines, το στοίχημα είναι αν του χρόνου θα ξεπεράσουμε τα εκατό. Αν και, όπως ξέρουν καλά οι φανζινάδες, το μέγεθος δεν έχει και τόσο μεγάλη σημασία.
Άρθρο ανώνυμου που δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών, 13/04/2014 (σύνδεσμος)
